Fındık fiyatlarının üreticinin istediği düzeyin altında kalması ile başlayan tartışma devam ederken, gözler fındığın yarattığı ekonomiye çevrildi. Devletin 2009 yılında piyasadan elini çekmesiyle zor günler yaşayan fındık üreticisi, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) aracılığıyla alım yapacağını açıklamasının ardından umutlandı. Neticede, 8 liraya kadar düşen fındığın kilogram başına fiyatının 10 TL'yi görmesi ve Türkiye'nin son 20 yıllık üretim ortalamasının 685 bin ton olduğu göz önüne alındığında, fındığın yarattığı pazarın büyüklüğünün 6.85 milyar TL olduğu sonucuna varılıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ülkemizde 33 ilde fındık üretimi gerçekleştiriliyor. 2016 yılı itibarıyla fındık dikim alanlarının yüzde 32'si Ordu, yüzde 17'si Giresun, yüzde 13'ü Samsun, yüzde 10'u Sakarya ve yüzde 9'u Trabzon'da bulunuyor. Gazete Habertürk'ten Yiğitcan Yıldız'ın haberine göre 400 bin ailenin fındık üreticiliği yaptığı Türkiye'de, aile başına üretim yıllık 1.7 ton civarında gerçekleşiyor ve bir ailenin yıllık geliri de 17 bin TL'yi buluyor. Uzmanlar, Doğu Karadeniz'de arazi fiyatlarının yüksek ve verimin düşük olması nedeniyle son yıllarda fındık üretiminin Batı ve Orta Karadeniz'e kaydığını belirtiyor.

DÜNYA İHRACATININ % 75'İ TÜRKİYE'DEN

2016 yılında dünyada üretilen 757.8 bin ton kabuklu fındığın, 420 bin tonu Türkiye'ye ait ve Türkiye en yakın rakibi İtalya'yı 3'e katlayarak bu alanda açık ara birinci sırada bulunuyor. 5 yıllık ortalaması 684 bin ton olan dünya kabuklu fındık ihracatının da yüzde 75'ini Türkiye gerçekleştiriyor. Türkiye'nin yıllar içindeki ortalama ihracatı 2.2 milyar dolar iken, bu rakam 2016 yılında 1.9 milyar dolar ve 2017'nin ilk 5 ayında da 640 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

FINDIĞIN ÖNEMİ RAKAMLARDA GİZLİ

400 bin aile

2 milyon kişi

685 bin ton üretim

1.7 ton aile başına üretim

10 TL kg başına fiyat

1 ailenin yıllık geliri 17 bin TL 

6.85 milyar TL pazarın büyüklüğü

2.2 milyar dolarlık ihracat

MARKET RAFINDA TARLANIN 3 KATI

TMO fındığı 10 liradan alıyor. Üreticiden alınan kabuklu fındık markette üç kat pahalanıyor ve kilosu 30 TL'ye satılıyor. Kavrulmuş fındık içi ise 60 TL'den alıcı buluyor.

VERİM DÜŞÜKLÜĞÜ RİSK YARATABİLİR

2016'da 420 bin ton fındık üreten Türkiye'nin dekar başına fındık üretimi, 60 bin ton üreten Gürcistan ve üretimi 38 bin tonu bulan ABD'den daha düşük. Gıda ve Tarım Örgütü'ne (FAO) göre, 2010-2014 yılları arasında dekara fındık verimi Türkiye'de 107 kg iken, ABD'de 285 kg ve Gürcistan'da ise 184 kg olarak ölçüldü. TMO raporunda da, Azerbaycan ve Gürcistan'daki üretim artışının ülkemizin fındık ihracatını olumsuz etkileyebileceğinin altı çizildi. Raporda, çikolata üreticilerinin maliyetlerin düşüklüğü nedeniyle bu ülkelerde fındık yetiştiriciliğini teşvik ederek Türkiye'nin etkinliğini azaltmayı hedeflediği kaydedildi.

'TELAŞ YAPMAYIN FİYATLAR DÜZELECEK'

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba fındık fiyatlarına ilişkin, "Hiç kimse telaşa kapılmasın. Bunun düzeleceğine inanıyorum. Biz ne fiyat vermişsek TMO onu alacak" demişti.

3 GÜNDE 47 KM YÜRÜYECEKLER

Yürüyüşte beşer kilometrelerde dinlenmeler olacağını belirten Torun, "İkinci gün ise 15 kilometre yürüyeceğiz. Yürüyüş 3 gün sürecek ve yaklaşık 47 kilometre yürüyeceğiz. Son gün Giresun'da sayın genel başkanımız Atatürk Meydanı'nda bir konuşma yaparak halkla buluşacak" dedi.

'ÜRETİCİ 8.75 LİRALIK MALİYETİN ALTINDA SATMAK DURUMUNDA'

CHP tarafından organize edilen 'Fındık İçin Yürüyoruz' yürüyüşü Ordu'da başladı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Seyit Torun, yürüyüşün 3 gün süreceğini, Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu'nun da son gün yürüyüşe ve mitinge katılacağını söyledi. Torun, üreticinin mağdur olduğunu vurgulayarak, "Üretici sayın bakanın 8.75 lira olarak açıkladığı maliyetin altında fındığını 7.5 liradan satmak durumunda. Üreticimiz bir yıllık emeğinin karşılığını alamıyor, maalesef bir yıl emek verdiği ürünüyle şu anda borçlarını dahi kapatamıyor. Çocuğunu okula gönderemiyor" dedi.

ALICI AVRUPA'DA

Torun ayrıca, "Ne kadar korkuturlarsa korkutsunlar inanıyorum ki üretici ürününe sahip çıkacak ve biz hep birlikte fındık için yürümeye devam edeceğiz" diye konuştu. Torun, fındık ürününün Avrupa'daki bir alıcıya teslim edildiğini, hiç kimsenin ağzını bıçak açmadığını ve yetkililerden de bu konuda ses çıkmadığını belirtti. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Adalet Kurultayı'nda çiftçilerin sorunlarının da konuşulduğunu belirtirken Ordu'nun, Giresun'un milletvekilleri, il ve ilçe başkanları, oradan gelen vatandaşlar fındık üreticilerinin sorunlarını dile getirdiler.

FİSKOBİRLİK BAŞKANI LÜTFİ BAYRAKTAR:

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu'nun, fındık alımlarıyla ilgili olarak, "Fiskobirlik de satın alsın, bize versin diyoruz" şeklindeki açıklamalarına Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar'dan açıklama geldi. Bayraktar, TMO fındık alımlarında kendileriyle işbirliği yapma planına ilişkin, "Böyle bir işbirliği yapılsa faydalıdır, yapılması gerekir, keşke eylül ayının başında yapsaydık" dedi. Bayraktar, "Fiskobirlik bugün zaten piyasadan fındık alan bir kurum. Ancak mali durumlarından dolayı piyasayı dengeleyecek kadar alım yapacak durumda değildir. Fiskobirlik'in mali gücü yeterli olsaydı zaten TMO'nun devreye girmesine gerek kalmazdı" diye konuştu.