TUİK, ilk defa yayımlanan illerde yaşam endeksi ile bireylerin ve hane halklarının yaşamını objektif ve subjektif göstergeler kullanarak yaşam boyutları ayrımında il düzeyinde ölçmeye, karşılaştırmaya ve zaman içinde izlemeye yönelik bir endeks çalışması yaptığını duyurdu.
Yaşam endeksi içerisinde ye alan parametrelerden birisi de çevre. Kurum çevre endeksini beş gösterge ile belirlemiş:
· PM10 istasyon değerleri ortalaması (hava kirliliği): Hava kalitesi ölçümünün önemli bir unsuru olan gösterge Hava Kalitesi İzleme İstasyonlarından alınan yıllık Partiküler Madde 10 ortalama (?g/m³) değerleri kullanılarak hesaplanmıştır. Birer istasyon bulunan illerde il değeri olarak tek istasyonun değeri alınırken birden fazla istasyon verisi bulunan illerde hesaplamada istasyon ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması dikkate alınmıştır. Hava kaynaklı madde parçacıklarının ölçümü olan PM10, insan sağlığına etkisi tartışılmaz öneme sahip olan hava kirliliğini gösteren önemli bir ölçümdür. Göstergenin endekse katkı yönü negatiftir.
· Km2'ye düşen orman alanı: İldeki orman alanının (km2), il yüzölçümüne bölünmesi ve 100 ile çarpılmasıyla elde edilmektedir. Ormanlar, ağaçlarla birlikte diğer bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar gibi canlı varlıklarla toprak, hava, su, ışık ve sıcaklık gibi fiziksel çevre faktörlerinin birlikte oluşturdukları karşılıklı ilişkiler dokusunu simgeleyen ekosistemler olup bireylerin beden ve ruh sağlığı üzerinde olumlu rol oynamaktadır.
· Atık hizmeti verilen nüfusun oranı: Belediyeler tarafından atık hizmeti verilen nüfusun toplam nüfus içindeki oranını ifade etmektedir. Üretim işlemleri, ürünlerin tüketilmesi ve diğer insan aktiviteleri sonucunda oluşan ve artık ihtiyaç duyulmayan ve uzaklaştırılmak istenen her türlü madde atık olarak tanımlanmaktadır. Atıkların toplanması; ev ve işyerlerinin önünde biriktirilen çöplerin, uygun bir sıklıkta çöp toplama aracı tarafından toplanmasıdır.
· Sokaktan gelen gürültü problemi yaşayanların oranı: Yaşadığı konutta sokaktan gelen gürültü problemi olduğunu beyan edenlerin oranını ifade etmektedir. Gürültü kirliliği rahat edilebilen ses düzeyinin üzerinde ses ortamına maruz kalmak olarak tanımlanmakta olup bireyin yaşam kalitesini hakkında bilgi vermektedir. Göstergenin endekse katkı yönü negatiftir.
· Belediyenin temizlik hizmetlerinden memnuniyet oranı: Belediye hizmetlerinden memnun olduğunu beyan edenlerin oranını ifade etmektedir. Gösterge ile Belediyelerin temizlik hizmetleri konusunda mevzuatta belirlenmiş görev ve sorumluluklarını yerine getirmeleri durumu o yerleşim yerinde yaşayanların öznel değerlendirmeleri ile ölçülmektedir.
Çevre endeksinde ilk sıra Kastamonu'nun oldu. Bireylerin mevcut ve gelecekteki sağlığına ve sürdürülebilir yaşamına doğrudan etkisi bulunan çevre boyutuna ilişkin endekste ilk sırayı 0,8111 değeri ile Kastamonu aldı. Kastamonu'yu sırasıyla 0,7949 ile Karabük ve 0,7558 ile Bilecik izledi.
Çevre endeksinde en düşük endeks değeri 0,1955 ile son sırada Iğdır yer aldı. Iğdır'ı, 0,2469 ile Muş ve 0,3111 ile Hakkâri takip etti.
Yeşil Gazete