Küresel büyüme ve talep seviyesi, arz piyasasındaki gelişmeler, jeopolitik faktörler ve dolar endeksindeki hareketten yön bulan emtia fiyatlarında, son 2 yılda gözlenen düşüşün ardından bu yıl toparlanma göze çarpıyor.

Geçen yıl sonundan 28 Ekim'e kadar geçen sürede 15 emtiadan 12'si yatırımcısına kazandırırken, 3'ü kaybettirdi.

Emtia piyasasında en fazla değer kazanan yatırım aracı ise 2015'te fiyatı 7 yılın en düşük seviyesine gerileyen şeker oldu. Geçen yılı 15,24 dolardan kapatan şekerin fiyatı, 28 Ekim itibarıyla 22,16 dolara kadar yükselirken, böylece söz konusu emtianın yatırımcısı yüzde 45'in üzerinde kar etti.

Şekeri, özellikle Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) petrol üretimini kısma kararı almasının ardından yükselişi ivme kazanan Brent petrolün varil fiyatı takip etti. Brent petrolün varil fiyatı, yıl içinde 27,08 dolarla son 13 yılın en düşük seviyesine kadar gerilese de arzda azalış beklentilerinin etkisiyle yeniden 50 doların üzerinde dengelendi. Böylece Brent petrolün varil fiyatında yıl başından bu yana yüzde 34,5 artış yaşandı.

Bu dönemde, fiyatı yüzde 30,6 artan kahve ise yatırımcısına en fazla kazandıran üçüncü emtia oldu. Kahveyi, gümüş yüzde 28,6'lık, altın yüzde 20,2'lik, soya fasulyesi yüzde 15,8'lik, kurşun yüzde 15,2'lik, alüminyum yüzde 14'lük ve pamuk ise yüzde 11,9'luk fiyat artışıyla izledi.

Yatırımcısına kazandıran emtia listesinde, yıl başından bu yana fiyatı yüzde 10,1 artan paladyum, yüzde 10 yükselen platin ve yüzde 3,1 değerlenen bakır da yer aldı.

Son 4 yılda yüzde 52,2 değerlenen kakao ise yıl başından bu yana fiyatında yaşanan yüzde 14,2'lik gerilemeyle en fazla kaybettiren emtia oldu. Buğday yüzde 13 ve mısır yüzde 1 fiyat düşüşüyle yatırımcısına kaybettiren diğer emtialar oldu.

"Şekerin gıda fiyatlarındaki yansımasını mutlaka göreceğiz"

Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, buğday piyasasında artan üretim beklentileriyle fiyatların düştüğüne işaret ederek, yeni sezonda üretimin rekor seviyelere çıktığını, dönem sonu stoklarının da yükseleceğini anlattı.

Küresel buğday üretiminin, bundan 10 yıl önce 600 milyon ton düzeyinde bulunduğunu, yeni sezonda ise 742 milyon ton olmasının beklendiğini aktaran Ergezen, "Üretimde ciddi artış yaşanırken, aynı şekilde buğday stokları da 10 yıl öncesine göre 75 milyon ton arttı. Kısaca buğday üretiminde önemli bir üretim fazlası mevcut. Üretimin bu seviyede devam etmesi durumunda fiyatların daha da gerilemesi kaçınılmaz." diye konuştu.

Ergezen, Şikago Ticaret Borsasında buğday fiyatlarının gelecek dönemde 300 cente kadar gerileme riski olduğuna dikkati çekerek, Türkiye'deki fiyatların ise güçlü kalmaya devam etmesinin beklendiğini söyledi.

Şu anda Türkiye'de güçlü bir talep olduğunu, mevcut üretimin tüketimi ancak karşıladığını ifade eden Ergezen, "İthalatın da devlet kontrolü dahilinde olması, küresel piyasaların aksine yerel piyasada düşüşü sınırlı kılmaktadır." dedi.

Ergezen, şekerdeki yükselişe ilişkin değerlendirmelerde de bulunarak, şunları kaydetti:

"Şeker bu yıl beklenmedik şekilde iyi performans gösteren emtialardan oldu. Şeker piyasasında üretim açığı olması ve gelecek sene de bu açığın süreceği tahminleri, yükselişin arkasındaki nedenler olarak gösterilebilir. Uluslararası Şeker Organizasyonu, gelecek sezona yönelik tahminlerinde üretim açığının 7,05 milyon ton olmasını bekliyor.

Dünyanın en büyük şeker üreticilerinden Hindistan, son yedi yıldır ilk defa şekerde üretim açığı yaşadı. Bu sene ise Hindistan'ın 1 milyon ton şeker ithal etmesi bekleniyor. Zaten bu nedenlerle şeker fiyatı da dört yıl öncesinin seviyelerine yükselmiş durumda. Şeker fiyatlarının çok kısa surede yükselmesi, şeker içeriği bulunan tüm gıda fiyatlarını etkileyecektir. Fiyatların bu seviyede kalıcı olması durumunda, belli bir süre sonra gıda fiyatlarındaki yansımasını mutlaka göreceğiz."

"Petrolde gelecek yıl 70 doları görebiliriz"

Zafer Ergezen, Brent petrolün varil fiyatının, arzda azalışa işaret eden gelişmelerin etkisiyle yeniden 50 doları aştığını anımsatarak, bu seviyenin orta ve uzun vadeli görünüm için önemli olduğunu ifade etti.

Brent petrolün varil fiyatının 50-70 dolar bandında dalgalanacağı bir döneme girilmesini beklediğini aktaran Ergezen, "OPEC'in üretimi azaltma kararı alması sonrası stoklarda önemli bir erime bekleniyor. Stokların azalmaya başlamasıyla fiyatlar üzerindeki olumlu etkisini daha fazla görebiliriz. 50 dolar seviyelerinin üzerinde kalınması durumunda 70 dolar önemli bir hedef haline gelecektir. Bu durumda 2017 içerisinde varil başına 70 dolar seviyelerini görebiliriz." diye konuştu.

Ergezen, bu yıl dikkati çeken emtialardan birinin de pamuk olduğuna değinerek, pamuk fiyatında son 7 ay içerisinde yüzde 20'ye yakın bir yükseliş yaşandığını dile getirdi.

Dünya pamuk stoklarının yüzde 56'sını elinde bulunduran Çin'de, pamuk üretiminde düşüş beklendiğini anlatan Ergezen, bu nedenle Çin kaynaklı pamuk ithalatının artacağının tahmin edildiğini, küresel pamuk talebinin ise yüksek seyretmeyi sürdüreceğini bildirdi.

Ergezen, bu yıl fiyatı yüzde 27'ye yakın yükselen kahveye ilişkin de görüşlerini paylaşarak, şu anda kahvenin çok fazla yatırım aracı olarak bilinmediğine işaret etti.

Gelecek yıllarda kahvenin yatırımcılar için en tercih edilen emtialardan biri olacağı öngörüsünde bulunan Ergezen, "Bu sene robusta türü kahve üretiminin azalmasıyla kahve fiyatlarında artış yaşandı.Bununla beraber küresel kahve ihracatı ise artmaya devam ediyor. Özellikle batıdan doğuya doğru ilerleyen kahve kullanımının, talep tarafında önemli artışa yol açması beklenmektedir." değerlendirmelerini yaptı.