Dişi kabuğu 2.0-2.5 mm çapında, dairemsi dışbükey ve kirli beyaz renklidir. Birinci ve ikinci larva gömlekleri dıştan belirgin olup çoğunlukla kabuğun bir kenarında bulunur. Kabuk altında bulunan dişi, armut biçiminde ve turuncu sarı renktedir. Dişi kabuğu altında görülen yumurtalardan pembemsi-turuncu olanlardan dişi bireyler, sarımsı beyaz olanlardan ise erkek bireyler oluşur.
Tanımı ve Yaşayışı
Erkek kabukları boru görünümünde ve beyaz renklidir. Beyaz iplikçilerle birbirlerine sarılmış gruplar halinde bulunurlar. Gelişmeleri sonunda meydana gelen ergin erkekler bir çift kanatlıdır. Ancak ağır hareketli olup fazla uçmazlar, beslenmez ve döllendikten sonra ölürler.
Kışı döllenmiş dişi durumunda geçirir. Kış sonunda sıcaklığın artışı ile birlikte gelişir, irileşir. İlk larva çıkışları bölgelere göre değişmekle beraber nisandan hazirana kadar görülür.
İkinci döl, sıcak bölgelerde temmuzun ilk haftasında, diğer bölgelerde ise temmuz ortalarına doğru ve daha geç görülür. İkinci dölün dişi bireylerinin bir kısmı döllenmiş dişi olarak kışlamaya girerken, büyük bir bölümü eylülden itibaren üçüncü dölü verir. Havalar soğumadan önce dişi dönemine giremeyen bireyler gelişmelerini sürdüremeyip ölürler.
Bir dişi ortalama 100 yumurta bırakır. Larvalar genellikle kalın dallarda yerleşir, fakat yüksek yoğunluklarda ince dallarda da sıvama hale gelebilir.
Zarar Şekli, Ekonomik Önemi ve Yayılışı
Zararlı, sıvama halde bulunduğu dalların, daha sonra da ağacın tümünün kurumasına yol açar. Şeftali ve nektarin ağaçları, Dut kabuklubiti zararına karşı çok duyarlıdır. Larvaları bazen nektarin meyvele-rine geçerek kırmızı lekeler oluşturur ve meyvenin satış değerini düşürür.
Ülkemizde meyve yetiştirilen her bölgede bulunmaktadır.
Konukçuları
Polifag bir zararlıdır. Dut, şeftali ve nektarin ağaçlarının başlıca zararlısıdır. Kayısı, badem, ceviz, kavak, söğüt, gül, elma, erik, kivi, kiraz, şimşir, leylak, sardunya, böğürtlen, ahududu, bektaşi üzümü, top akasya ve atkestanesinde de bulunabilir.
Doğal Düşmanları ve Etkinlikleri
Parazitoitleri:
- Encarsia berlesei How. (Hym.: Aphelinidae)
- Aphytis proclia Walker (Hym.: Aphelinidae)
- Aphelinus diaspidis How. (Hym.: Aphelinidae)
Predatörleri:
- Chilocorus bipustulatus L. (Col.: Coccinellidae)
- Lindorus lophantae Blaisdell, (Col.: Coccinellidae)
- Pharoscymnus pharodides Marsea (Col.: Coccinellidae)
- Cybosephalus fodori (E.-Y.) (Col.: Cybocephalidae)
- Rhizobius lophanthae (Blaisdell) (Isop.: Rhinotermitidae)
- Hemisarcoptes malus Shimer. (Acarina: Hemisarcoptidae)
Dut kabuklubiti'nin doğal düşmanları yalnız başına zararlıyı kontrol edememektedir. Parazitoitlerin etkinlik oranları, bölgelere göre %2-40 olmaktadır.
Mücadelesi
Mekanik Mücadele
Dut kabuklubiti kışın ağaçlar üzerinde kolayca seçilir. Budama sırasında sert fırçalar kullanılarak iyi bir temizleme yapılabilir. Ancak gözlerin zarar görmemesine dikkat etmelidir. Özellikle küçük bahçelerde öncelikle başvurulacak bir yöntem olmalıdır.
Biyolojik Mücadele
Doğal düşmanların korunması ve etkinliklerinin arttırılması için diğer zararlılarla mücadelede kimyasal mücadeleye alternatif metotlara öncelik verilmeli, eğer kimyasal mücadele gerekiyorsa, doğal düşmanlara yan etkisi en az olan bitki koruma ürünleri tercih edilmelidir. E. berlesei üretilerek salımı da yapılabilir.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama Zamanı
Zararlının bulunması mücadele yapılmasını gerektirir. Büyük bahçelerde yüksek yoğunlukların (sıvama) söz konusu olduğu durumlarda bir kış mücadelesine başvurulabilir. Ancak sağlanacak etki, kışın seyriyle yakından ilgilidir. Sonbahar ve kış sert geçmişse, zararlının kabuğu kalın ve sık dokulu olur. Bu takdirde, kış mücadelesi, popülâsyonu ancak %50-70 oranında azaltır. Ilık geçen kışlarda ise %90'ın üzerinde etki sağlanır.
Yaz mücadelesi birinci veya ikinci döllere karşı uygulanır. Ancak ikinci dölde, bazı şeftali çeşitlerinin hasat dönemine gelmiş olması göz önünde bulundurulmalıdır. İlaçlamalara ilk larva çıkışında başlanır ve ilacın etki süresi dikkate alınarak ikinci ilaçlama yapılır. Dutlarda yaz ilaçlaması sadece ikinci döle karşı yapılmalı, birinci döle karşı ilaçlama yapılmamalıdır.
Kullanılacak Bitki Koruma Ürünleri ve Dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan "Bitki Koruma Ürünleri" kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
Kullanılacak alet ve makineler
İlaçlamada, hidrolik bahçe pülverizatörü veya motorlu bahçe pülverizatörü kullanılır.
İlaçlama Tekniği
Ağaçların gövde ve kalın dalları kaplama ilaçlanmalıdır.
Uygulamanın Değerlendirilmesi
Kış mücadelesinden sonra herhangi bir değerlendirmeye gerek yoktur. Yaz mücadelesinde ilaçlamadan 20-30 gün sonra (2 ilaçlama yapılmışsa son ilaçlamadan sonra) bahçenin çeşitli yerlerinden alınan bulaşık sürgün örneklerinde en az 500 kabuklubit canlı-ölü olarak sayılır. En az %90 oranında ölüm saptanması uygulamanın başarılı olduğunu kanıtlar.
tarim.gov.tr