Türkiye’nin dünya üretiminde yüzde 92 ile söz sahibi olduğu çam balında C4 sorununu aşmak için önemli bir adım atılıyor. Ağustos ayında başlayacak ve 3 yıl sürecek Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Müdürlüğü (TAGEM) destekli “Türkiye’de Üretilen Çam Balının Fiziksel, Kimyasal ve Mineral Madde Profili Projesi” çam balının kimliğini ortaya koyacak. Araştırma ile elde edilecek bilimsel veriler, çam balı ile ilgili Bakanlık tarafından yapılacak mevzuat çalışmalarında kullanılabileceği gibi, taklit ve tağşişin önlenmesi ve ihracatın artırılmasına da katkı sağlayacak. Çalışma sonucunda proje çıktıları yasal düzenleyiciler tarafından kullanılabilecek.

Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı, 3 yıl sürecek çalışmalar tamamlanıncaya kadar çam balından C4 analizi istenmemesi yönünde 81 ilin valiliğine talimat verdi. İç piyasada C4 sorunu yaşayan bal üreticisi, bu talimatla 3 yıl için rahat bir nefes aldı.

Proje 3 yıl sürecek

Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği (MAYBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Şahin, çam balında yaşanan C4 sorununa bakanlığın kulak verdiğini ve 3 yıl sürecek TAGEM destekli proje tamamlandığında Türk çam balının kimliğinin ortaya çıkacağını söyledi.

Türkiye’nin üretiminde sözsahibi olduğu çam balında AB kriterlerinin dayatıldığını savunan Şahin, “Çam balının Avrupa’da üretimi yok. Avrupa’da üretilen ballarla bizim çam ballarımız özdeştirilemez. Dolayısıyla dünyada çam balı üretiminin yüzde 92’sine sahip Türkiye’nin çam balında kriterlerini kendisini belirlemeli ve bu farklılığı dünyaya kabul ettirmeli” dedi.

Şahin, Yeni Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’nin 2012’de yayınlanarak yürürlüğe girmesiyle balda protein ve ham bal delta Cl3 değerleri arasındaki fark ve balda protein ve ham bal delta Cl3 değerlerinden hesaplanan C4 şekerleri oranının da değiştiğine dikkat çeken Şahin, bu değişikliklerin çam balı için C4 sorununu da beraberinde getirdiğini hatırlattı.

Yaşanan sorunlar üzerine TAGEM yürütücülüğünde “Türkiye’de Üretilen Çam Balının Fiziksel, Kimyasal ve Mineral Madde Profili (Güdümlü Proje) Projesi”- ne ağustos ayında başlanacağını vurgulayan Şahin, “Proje uzun soluklu bir çalışma. 2015 yılı çam balı üretim döneminde başlayacak. 3 yıllık bir çalışmayı içeren projenin uygulanacağı iller Muğla, Aydın, Antalya, İzmir, Çanakkale ve Balıkesir. Bu illerdeki Arı Yetiştiricileri Birlikleri proje ortakları olarak görev alacaklar. Bu illerde toplam 31 çam balı üretim alanı, proje uygulama noktaları olarak belirlendi. 15 nokta Muğla’da yer alıyor” bilgilerini verdi.

Taklit ve tağşiş önlenecek

Proje hakkında bilgi veren Şahin, “Proje ile Türkiye çam balının neredeyse tamamına yakın bir bölümünü üreten Muğla, Aydın, Antalya, İzmir, Çanakkale ve Balıkesir illerinde üretilen çam balının nem, kırılma indisi, renk, elektrik iletkenliği gibi fiziksel, karbon izotop oranı-C4, şeker bileşenleriglikoz/ fruktoz oranı, prolin, diastaz sayısı, serbest asitlik gibi kimyasal ve fosfor, kalsiyum, sodyum, potasyum, magnezyum gibi mineral madde seviyeleri belirlenecek. Araştırma; Türkiye’de üretilen çam balının kimyasal, fiziksel ve mineral madde içeriği ile ilgili bilgilere katkı sağlayacağı gibi, Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’nde bulunan C4 değeri ile ilgili tereddütlerin ortadan kalkması ya da yeniden değerlendirilmesi çalışmalarına katkı sağlayacak. Araştırma ile elde edilecek bilimsel veriler, çam balı ile ilgili bakanlık tarafından yapılacak mevzuat çalışmalarında kullanılabileceği gibi, taklit ve tağşişin önlenmesi ve ihracatın artırılmasına da katkı sağlayacak. Çalışma sonucunda proje çıktıları yasal düzenleyiciler tarafından kullanılabilecektir. AB direktiflerine göre hazırlanmış Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’nin güncel hale getirilmesine veri teşkil edecek. Proje çıktıları ulusal ve uluslararası yayın haline getirilecek” dedi.