Bayraktar, yaptığı açıklamada, kurbanlık satışlarının illere ve bölgelere göre farklılık arz ettiğini, kimi yerlerde canlı kilogram ve et fiyatı üzerinden, kimi yerlerde ise canlı hayvan üzerinden pazarlık yöntemiyle satış yapıldığını belirtti.

Şemsi Bayraktar, Ziraat Odalarından aldıkları bilgilere göre, bu yıl kurban döneminde hayvan fiyatlarının; illere ve canlı ağırlığa göre farklılık göstermekle birlikte, hayvan başına, büyükbaşta 4 bin lira ile 19 bin lira, küçükbaşta ise 600 lira ile 2 bin lira arasında değişeceği, canlı ağırlık fiyatının da kilogram başına, büyükbaş hayvanlarda 16 ile 23 lira, küçükbaş hayvanlarda 15 lira ile 24 lira arasında olacağını tahmin ettiklerini bildirdi.

"Bayram yaklaştıkça taleple fiyatlar değişebilir"

Kilogram fiyatının büyükbaşta inek, düve, tosun olmasına, küçükbaşta koyun, keçi olmasına, canlı ağırlığına ve illere göre büyük farklılıklar arz ettiğini, Bayram yaklaştıkça, gerçekleşecek taleple bu fiyatların değişebileceğini vurgulayan Bayraktar, şunları söyledi

"Ülke ortalamasına bakıldığında, büyükbaş hayvanların canlı kilogram fiyatının 18 lira 93 kuruş, küçükbaş canlı kilogram fiyatlarının ise 18 lira 99 kuruş olduğu görülmektedir. Canlı kilogram olarak büyükbaş hayvan fiyatları, satışların en fazla olduğu üç büyük ilimizden, İstanbul'un Avrupa yakasında 19 lira ile 21 lira, Anadolu yakasında 19 lira ile 23 lira, Ankara'da 18 lira ile 20 lira, İzmir'de 16 lira ile 20 lira arasında değişmektedir.

Küçükbaş hayvan fiyatları ise canlı kilogram olarak, İstanbul'un Avrupa yakasında 20 lira ile 23 lira, Anadolu yakasında 20 lira ile 24 lira, Ankara'da 17 lira ile 20 lira, İzmir'de 20 lira düzeyinde seyretmektedir."

 3 milyon 950 bin kurbanlığa 10 milyar 193 milyon lira

Ülkemizde Kurban Bayramlarında, 2014'te 880 bin büyükbaş, 2 milyon 500 bin küçükbaş, 2015'te 867 bin büyükbaş, 2 milyon 700 bin küçükbaş, 2016'da ise 920 bin büyükbaş, 2 milyon 950 bin küçükbaş hayvan, kurban olarak kesildiğine dikkati çeken Bayraktar, "bu yıl yaklaşık 950 bini büyükbaş, 3 milyonu küçükbaş olmak üzere 3 milyon 950 bin baş hayvan kesileceğini tahmin ediyoruz. Bu tahminle, 2017 yılında, kurbanlıklar için halkımızın ödeyeceği tutarın, 10 milyar 193 milyon lirayı bulacağını hesaplıyoruz" diye konuştu.

 "Yeterli kurbanlık var"

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada; şu an itibarıyla kurbanlık vasfı taşıyan 1 milyon 150 bini büyükbaş, 4 milyonu küçükbaş olmak üzere 5 milyon 150 bin baş hayvan olduğunun ifade edildiğini belirten Bayraktar, şunları söyledi:

"Bu demektir ki Kurban Bayramı'nda kesileceğini tahmin ettiğimiz büyükbaş hayvan sayısından daha fazla kesilebilecek nitelikte kurbanlık hayvan mevcudumuz vardır. Bu durum vatandaşlarımızın kurbanlık hayvan bulmada sıkıntı yaşamayacaklarını göstermektedir. Ziraat Odalarımızla yaptığımız görüşmeler de bu görüşü destekler niteliktedir. Üreticilerimizin elinde yeterli sayının üzerinde kurbanlık hayvan vardır. Kimsenin, 'hayvan bulabilir miyim acaba' diye bir endişe yaşamasına gerek yoktur.

Görüldüğü üzere geçen yılki talebin üzerinde kurbanlık hayvan mevcudumuz bulunmaktadır. Yine de üreticilerimiz; bu yıl bayram tatilinin çok uzun olması nedeniyle, birçok kişinin tatili tercih edip, kesim yapmayacakları, bunun da satışları olumsuz etkileyeceğini düşünmekte bu konuda endişe yaşamaktadırlar. İnşallah bu endişe yersiz çıkar, üreticilerimiz emeklerinin karşılığını alır ve hayvanlarını uygun fiyata satarlar. Şayet satışlar beklendiği gibi olmazsa üreticilerimizin bayram döneminde satılamayan hayvanları maliyetlerinin altında yok pahasına ellerinden çıkarmamaları, üretimin sürdürülebilirliği açısından zorunludur. Böyle bir durum gerçekleşir de üreticinin elinde satılamayan hayvan kalırsa, Et ve Süt Kurumu'nun bu hayvanları bayram sonrasında uygun bir fiyata alması üreticimiz açısından çok önemlidir. Bunun için yetkililerden beklentimiz, elinde kurbanlık kalan üreticilerimize yönelik belirleyecekleri alım fiyatlarını, maliyetlerin yanı sıra yapılan ek masrafları da dikkate alarak kurbana özel belirlemeleridir. Bu durumda üreticilerimizin bir yıllık emekleri boşa çıkmayacak, mağdur olmaları engellenecektir."

"Yem fiyatları arttı"

Kurban Bayramlarının, bu kadar çok hayvanın besiye alınması ve uzun süreyle bakılmaları dolayısıyla ekonomik olarak da ciddi bir hareketliliğe yol açtığına dikkati çeken Bayraktar, şöyle devam etti:

"Beslenme amaçlı hayvan alımları için ödenen para, yem, veteriner hizmetleri önemli bir yekûn tutmaktadır. Bunun yanı sıra, hayvanların satış merkezlerine nakilleri, satış yerlerinde yer kiraları ve kişisel masraflar, kesimler için kasaplara ödenen para, sakatat ve derilerin satılmasına kadar birçok ticari faaliyet, bu dönemde söz konusu olmakta ve bütün bunlar ekonomik anlamda büyük meblağlara ulaşmaktadır.

Bu yıl Kurban Bayramı döneminde geçen yıla yakın, yani 950 bin büyükbaş, 3 milyon da küçükbaş hayvan kesileceği tahmininden yola çıkıldığında; yem fiyatları, 2017 yılı Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,2 ile yüzde 22,5 arasında değişen oranlarda artmıştır.

İlgili dönemde; arpanın tonu yüzde 22,5 artışla 728 liradan 892 liraya, mısırın tonu yüzde 16,8 artışla 738 liradan 862 liraya, kepeğin tonu yüzde 21,6 artışla 538 liradan 654 liraya, yemlik buğdayın tonu yüzde 18 artışla 800 liradan 944 liraya, ayçiçeği tohumunun küspesinin tonu yüzde 11,2 artışla 588 liradan 654 liraya, besi yeminin tonu yüzde 15,5 artışla 877 liradan 1013 liraya, süt yeminin tonu ise yüzde 18,3 artışla 922 liradan 1091 liraya yükselmiştir.

Yem masrafı

Kurbanlık için besiye alınan büyükbaş hayvanların ortalama 6 ay beslendiği hesabıyla, 6 aylık yem masrafı hayvan başına 1728 lira olacaktır. Kesilecek olan 950 bin büyükbaş kurbanlık hayvan için toplam yem masrafı 1 milyar 641 milyon 600 bin liraya ulaşmaktadır. Yine ortalama 6 ay besiye alınma hesabıyla, küçükbaş hayvanlarda hayvan başına yem masrafı 400 lirayı, 3 milyon küçükbaş hayvan için yapılan toplam yem masrafı ise 1 milyar 200 milyon lirayı bulmaktadır.

Toplamda 3 milyon 950 bin baş kurbanlık canlı hayvan için üreticilerimizin, 2 milyar 841 milyon 600 bin lira civarında bir yem masrafı yaptıkları, dolayısıyla bu kadar bir paranın yem sektöründe kullanıldığı tahmin edilmektedir."

Ortalama 400 kilogram canlı ağırlığa sahip büyükbaş hayvanın canlı kilogramının 18,93 lira civarında satılacağı düşünüldüğünde, bayram süresince kesilecek yaklaşık 950 bin büyükbaş hayvana halkımızın ödeyeceği paranın 7 milyar 193 milyon lirayı bulacağını, bir küçükbaş hayvanın ortalama 1000 liradan satılacağı tahminiyle, kesilecek yaklaşık 3 milyon küçükbaş hayvana halkımızın ödeyeceği paranın ise 3 milyar lira olacağını belirten Bayraktar, "daha önce de belirttiğim gibi, toplamda halkımızın 3 milyon 950 bin kurbanlık için 10 milyar 193 milyon lira ödeyeceğini tahmin ediyoruz" dedi.

Kurban derileri

Standartlara uygun kesilmiş ve tuzlanmış yaş koyun derisinin yaklaşık 10 liraya satıldığını, ortalama 3 milyon küçükbaş hayvanın kesileceği hesap edildiğinde küçükbaş hayvanların derilerinin ekonomik değerinin yaklaşık olarak 30 milyon lirayı bulacağını bildiren Bayraktar, şöyle konuştu:

"400 kilogramlık bir sığırdan ortalama 30 kilogram deri çıkmaktadır. Standartlara uygun elde edilmiş, tuzlanmış sığır derisinin kilogramının 3 lira olduğu göz önüne alındığında kesilecek 950 bin büyükbaş hayvandan elde edilecek derinin değeri 85 milyon 500 bin liraya ulaşacaktır.

Toplam olarak kurbanlıklardan standartlara uyulursa yaklaşık 115 milyon 500 bin liralık deri elde edilecektir.

Fakat kurbanlıklar çoğu yerde ehil olmayan kişiler tarafından kesildiği için deride ciddi olarak ekonomik kayıp oluşmaktadır.

Bu kaybın yüzde 20'ler civarında olduğu ve toplam kaybın 23 milyon 100 bin lirayı bulduğu tahmin edilmektedir.

Buna göre, kayıplar nedeniyle,

Kurban Bayramında ekonomiye kazandırılan derinin değeri 92 milyon 400 bin lira civarında kalmaktadır."

 Yer kiraları

Kurbanlık satmak isteyen üreticilerin, büyükşehirlerde her ilçede farklı olmak üzere satış yerlerine çadır kirası ödediğini, fiyatların illere ve ilçelere göre farklılık arz ettiğini vurgulayan Bayraktar, şunları söyledi:

"Buralardan yüksek ücretler alınmaması yönünde belediyelere her yıl uyarılarda bulunmamıza rağmen, ne yazık ki bu yıl da ciddi paralar alınmıştır. Belediyelerin buraları gelir kapısı olarak değil, halkına hizmet yeri olarak görmesi gerekmektedir.

Kurban satıcıların 15 gün olarak kaldıkları süre içinde; Ankara'da 2 bin 250 lira ile 5 bin lira arasında, İstanbul'da 6 bin 500 lira ile 9 bin lira arasında, İzmir'de 4 bin lira civarında çadır kirası ödemişlerdir.

Masraf, kalınan sürede harcanacak paraları da dahil edecek olursak önemli bir miktarı bulmaktadır. Satış yerleriyle ilgili olarak buradan belediye başkanlarımıza seslenmek istiyorum; satış yerlerini çok fahiş fiyatlarla üreticilerimize kiralamakla ne geçiyor elinize? Üreticilerimize 9 bin liraya kiralanan yerler var. Bu durum ciddi mağduriyetlere neden oluyor. Üreticilerimiz zaten ne kazanıyorlar ki bir de buralara bu kadar para verebilsinler?

Belediyelerden ricamız, lütfen buraları uygun fiyattan üreticilerimize kullandırın."

Naklie masrafları

Üreticilerin, Türkiye'nin dört bir yanından hayvanları şehirlerdeki kurban satış yerlerine nakletmek için nakliye parası ödediğini bildiren Bayraktar, "bir kurbanlık satıcımız geçen yıl 3 bin 350 lira ödediği nakliye aracına, bu yıl 4 bin 750 lira ödemek zorunda kalmıştır. Bu durum, nakliyeye üreticimizin yüzde 42 daha fazla ödediğini göstermektedir. Ayrıca üreticilerimiz, sattıkları hayvanları, alıcıların kesim yapacakları yerlere taşımakta, bunun için de para harcamaktadır. Kesilen hayvanların sayısal büyüklüğü dikkate alındığında net rakam verememekle birlikte önemli bir nakliye masrafı olduğu söylenebilir. Kurban Bayramı döneminde, talebe bağlı olarak artan nakliye fiyatlarının kurban satış fiyatlarına etkisini azaltabilmek için mutlaka pazar yerlerinin disipline edilmesi, buralarda fırsatçılık yapılmasına imkan tanınmaması gerekmektedir" dedi.

Kasaplara ödenen para

Kurban bayramlarının son yıllarda kasaplar için önemli bir gelir kapısı olduğunu belirten Bayraktar, "kasaplar, hayvanları kesme, yüzme, parçalama gibi işler için küçükbaşta 50 lira, büyükbaşta ise 250 lira civarında para almaktadır. Büyükbaş hayvanlarının yarısının kasaplar tarafından ücret mukabilinde kesileceği tahminiyle, 475 bin büyükbaş hayvan için kasaplara ödenecek meblağ 118 milyon 750 bin lirayı bulacaktır. Aynı şekilde küçükbaş hayvanların yarısının kasaplar tarafından kesileceği hesabıyla 1 milyon 500 bin küçükbaş hayvan için kasaplara ödenecek tutar 75 milyon liraya ulaşacaktır. Buna göre, kasaplara ödenecek bedel toplamda 193 milyon 750 bin lirayı bulacaktır. Bunların yanı sıra kelle, paça, işkembe, bağırsak gibi sakatatlar kurban kesenler tarafından çoğunlukla alınmamakta, kasaplara veya toplayıcılara bırakılmaktadır. Bu da ciddi bir ekonomik değer oluşturmaktadır" diye konuştu.

 Vekalet kesim

Kurban Bayramı döneminde birçok dernek ve vakıfların, hayır işlemeyi düşünen vatandaşların verdiği vekaletle onlar adına kurban kesmek için faaliyet içine girdiğini hatırlatan Bayraktar, şöyle konuştu:

"Vekaletle kesimde zaman zaman vatandaşlarımız mağdur olabilmektedir. Dernek ve vakıflara yatırılan paraların kurban kesiminde kullanılması ve bunların iyi bir şekilde denetlenmesi çok önemlidir. Vekaleten kurban kesmeyi taahhüt eden bu kuruluşların, bu dönemde ne kadar hayvanı nereden aldığı, hangi şartlarda ve nerelerde ne kadar kurbanlık kestiği, vekaleti veren kurban sahibinin vekaletinin yerine getirilip getirilmediği, yetkili kurumlar tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilmelidir. Aksi takdirde hem hayır işlemeyi düşünen vatandaşlarımızın hem de üreticilerimizin mağduriyeti söz konusu olabilecektir.

Bilindiği üzere hayvan pazarlarında kamu kuruluşlarınca, hayvanlar sağlık kontrolünden geçirilmektedirler. Bu kontrollerin yanı sıra hayvanların yaş uygunluğu, gebe olup olmadığı gibi vasıflar yönünden yapılan kontrollerde de titiz davranılması gerekmektedir. Böylece halkımıza gönül rahatlığıyla kurbanlığını seçme imkanı getirilecek ve mağduriyeti önlenecektir."

Sorular

Bayraktar, Kurban Bayramı'nda satılamayan hayvanların Et ve Süt Kurumu'nun hangi fiyat üzerinden alım yapması konusunda Tarım Bakanlığıyla görüşüp görüşülmediğinin sorulması üzerine, "Tarım Bakanımızla, tarımla ilgili bir gece geç saatlere kadar süren bir görüşme yaptık. Kendilerine geniş bir rapor da sunduk. Elde kalan hayvanların üreticinin alın terini, maliyetini dikkate alarak uygun bir fiyatla Et ve Süt Kurumunun alması konusundaki talebimizi Kurban Bayramlarından önce Bakanlığımıza iletiyoruz" dedi.

TZOB Genel Başkanı Bayraktar, satışlarının durumu, uzun tatilin satışları etkileyip etkilemeyeceğine ilişkin elde veri olup olmadığının sorulması üzerine, "şuan elimizde bununla ilgili bir veri yok. Zaten tatil yeni başlıyor, birkaç gün geçmesi lazım. Kurban bayramına yakın daha sağlıklı verilere ulaşırız. Ama böyle bir endişe var. Biz bu endişeyi dile getirdik. Yani 'tatile giderler de kurban kesmezlerse mal elimizde kalır mı' diye bir endişe var. İnşallah herkes kurbanını keser. Bu endişeyi de bertaraf etmiş oluruz" diye konuştu.

Bayraktar, ülkemizin ve içinde bulunduğumuz bölgenin sıkıntılı bir süreçten geçtiğini, yaşanan bu sürecin, milletçe el ele, omuz omuza verilerek kısa sürede atlatacağına yürekten inandığını belirtti. Basın mensuplarının Kurban Bayramı'nı kutlayan Bayraktar, Kurban Bayramı'nın ülke ve bütün İslam alemine barış ve huzur getirmesi temenni etti.

Bazı illerde 2017 yılı tahmini kurbanlık hayvan satış fiyatları: