İsrail'in Bar-İlan Üniversitesi uzmanları Taberiye Gölü (Celile Denizi) kıyısındaki Ohalo II yerleşkesinde yaptığı kazı çalışmalarının sonucunu açıkladı. Düzensiz kullanım ve kuraklık nedeniyle Taberiye Gölü'nün su seviyesinin düşmesi, 1989 yılında Ohalo II adı verilen yerleşkenin keşfini sağlamıştı. Bar-İlan Üniversitesi uzmanları bunun üzerine Ehud Weiss başkanlığında bu yerleşkede bazı kazı çalışmalarına başladı.                                                                                                                                                                                                                                                                 
 Bu çalışmalarda da 23 bin yıl öncesine ait olduğu saptanan çok sayıda barınak ve kalıntı ortaya çıkarıldı. Bu barınaklarda çeşitli bitki ve hayvanlara ait kalıntılar, araç-gereç ve ahşap nesneler keşfedildi. Bütün bulunanların gölün en dibinde çamur tortularının altında kalmış olmasının aradan geçen binlerce yıla rağmen iyi durumda olmalarını sağladığı düşünülüyor.                                                                                                                            
 Ayrıca yulaf, arpa ve bir tür buğday cinsi olan emmerin yabani tohumları da bulundu. Değirmen taşı olarak kullanılan araçlar üzerinde yapılan incelemeler, tohumların ekilip hasat edildiğini işaret ederken aynı zamanda uzun süreli bir tarımsal faaliyeti de gözler önüne sermektedir.                     
 Bu yerleşkede ayrıca "proto (ön) yabani otlar" adı verilen 13 farklı türde yabani ota rastlandı. Otların bir kısmının yenmek üzere insanlar tarafından toplandığı da belirlendi. İsrailli uzmanların araştırmaları tarımsal faaliyetlere ilişkin saptamaların tekrar gözden geçirilmesine neden oldu. Daha önceki çalışmalara göre tarımın bundan 12 bin yıl evvel, Cilalı Taş Devri sırasında başladığı düşünülüyordu. 
 
 İsrail'de gün ışığına çıkan yeni bulgular ışığında ilk tarımsal faaliyetlerin bundan 23 bin yıl öncesine kadar uzandığı ortaya çıkmış oldu. 

                                                                                                                                Hayal Senem Sayan