Fındık, içerdiği besin elemanları ile sağlıklı beslenme açısından büyük önem taşır.
FINDIĞIN BESİN DEĞERİ
Fındık, içerdiği besin elemanları ile sağlıklı beslenme açısından büyük önem taşır. İç fındığın
protein içeriği % 10-24 arasında değişmektedir. 100 g iç fındık, bir insanın günlük protein
ihtiyacının % 22` sini karşılamaktadır. Fındık içerdiği yüksek orandaki doymamış yağ asitleri
nedeniyle, kalp ve damar sistemini olumlu yönde etkilemekte ve kandaki kolesterol yükselmesini önleyerek, kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu etki yapmaktadır. Yağ asidi olarak en fazla oleik ve linoleik asit bulunmaktadır. Oleik asit kandaki kolesterol düzeyini azaltıcı, linoleik asit ise damar içi daralmasını engelleyici etkiye sahiptir. Fındık yağının bir diğer özelliği de, kolesterolü absorbe ederek bağırsaktaki emilimini azaltmasıdır. Mineral maddelerce (Fe, Mg, Cu, Mn, K, P, Zn ve Ca) zengin olan fındık, kemik gelişimi ve sağlığı açısından da oldukça önemli bir besindir.
Fındık vitamin B1, B6 ve doğal antioksidan olan vitamin E içeriği açısından, diğer bitkisel yağlardan sonra en iyi ikinci kaynaktır. 100 g fındık tüketimi ile günlük vitamin B1 ihtiyacının % 33` ü, vitamin B6` nın % 35` i ve vitamin E` nin %24` ü karşılanabilir. Ayrıca fındık amino asitlerce de zengin bir meyve türüdür. Dengeli ve sağlıklı beslenmek için, günde 100 g fındık tüketimi oldukça yararlıdır.
Ülkemiz ekonomisinde oldukça önemli bir yeri olan fındık başta Giresun, Ordu, Trabzon ve Rize olmak üzere Karadeniz`e kıyısı olan hemen her ilde yetiştirilmektedir.
DÜNYADA FINDIK SEKTÖRÜ
Fındık, bademden sonra dünyada yetiştiriciliği en yaygın olarak yapılan sert kabuklu bir meyvedir. Fındığın kültür çeşitleri Türkiye, İtalya, İspanya, ABD, Çin, İran, Yunanistan, Fransa, Azerbaycan, Rusya, Kırgızistan, Portekiz, Beyaz Rusya, Moldova, Tacikistan, Gürcistan, Ukrayna, Tunus, Macaristan, Kıbrıs ve Kamerun`da yetiştirilmektedir.
Dünya fındık üretimi, 1960`lı yıllarda yaklaşık 250 bin ton dolayında iken son 5 yıllık süreçte ortalama 797 bin tona çıkmıştır. Dünya fındık üretiminin yaklaşık %70`ini gerçekleştiren Türkiye`yi sırasıyla İtalya A.B.D. ve Azerbaycan izlemektedir.
TÜRKİYE`DE FINDIK SEKTÖRÜ
İlk kez Doğu Karadeniz Bölgesi`nde başlanan kültür ırkı fındık yetiştiriciliği; devletin fındığa 1964 yılından sonra alım güvencesi vermesi, fındığın diğer ürünlere göre daha az emekle yetiştirilen bir ürün olması, bölgeden yapılan göçler gibi etkenlerden dolayı önce Batı Karadeniz Bölgesi, daha sonra ise diğer bölgelere yayılmıştır.
Çiftçi Kayıt Sistemi`ne göre Türkiye`de 43 ilde fındık yetiştiriciliği yapılmasına karşılık ticarete konu olan yetiştiriciliğin tümüne yakını Ordu, Giresun, Samsun, Trabzon, Düzce, Sakarya, Zonguldak, Artvin, Bartın, Kocaeli, Sinop, Gümüşhane, Kastamonu ve Rize illerinde gerçekleştirilmektedir.
TÜİK verilerine göre 2015 yılında 701 bin hektarlık alanda fındık yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dikim alanlarının yaklaşık %70`ini oluşturan 422.845 hektarlık alan, fındığın ekolojik bölgesi olan Doğu Karadeniz`de yer almaktadır.
Türkiye`de dekar başına üretim ABD ve Gürcistan gibi üretici ülkelerden daha düşüktür. FAO`ya göre (2013) dekara fındık verimi Türkiye`de 130 kg (BÜGEM'e göre son 6 yıllık dönemde ortalama 91 kg'dır.) iken ABD`de 364 kg, Gürcistan`da 249 kg, İtalya`da 157 kg ve İspanya`da ise 111 kg/da dır.
Türkiye`nin fındık veriminde yıllara göre önemli dalgalanmalar görülmektedir. İklim koşulları, özellikle 2014 yılındaki don ve 2015 yılındaki hastalık (külleme) ve zararlılar,gerekli kültürel işlemlerin yeterince yapılmaması ve fındıkta görülen periyodisite gibi etkenler verimdeki dalgalanmayı arttırmaktadır.
YILLAR |
ÜRETİM ALANI (Ha) |
ÜRETİM (Ton) |
VERİM (Kabuklu/da) |
2001 |
555.000 |
625.000 |
113 |
2002 |
560.000 |
600.000 |
107 |
2003 |
600.000 |
480.000 |
80 |
2004 |
650.000 |
350.000 |
54 |
2005 |
655.000 |
530.000 |
81 |
2006 |
666.226 |
661.000 |
99 |
2007 |
663.817 |
530.000 |
80 |
2008 |
663.192 |
800.791 |
121 |
2009 |
642.867 |
500.000 |
78 |
2010 |
667.865 |
600.000 |
90 |
2011 |
696.964 |
430.000 |
62 |
2012 |
701.407 |
660.000 |
94 |
2013 |
702.144 |
549.000 |
78 |
2014 |
701.141 |
412.000 |
59 |
*2015 |
701.000 |
580.000 |
78
|
FINDIK ALIM FİYATLARI
Yaşanan don olayları sonunda 2014 yılında fındık üretimi 412 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Ortalama dekara verim ise 59 kg olmuştur. Fındığın kilogram fiyatı 2014 yılı sonu itibariyle 14 TL'ye çıkmıştır. Ağustos 2015 sonu itibariyle serbest piyasa fındık fiyatları Giresun`da 11,5-12,45, Düzce`de 11,05-11,50, Akçakoca`da 11,05-11,50,Ünye`de 11,50-11,75, Ordu`da 11,30-11,50, Trabzon`da 11,50-12,00 TL.dir.Fındık üreticisi sabırlı olduğu taktirde bu fiyatların daha fazla yükseleceği görüşündeyiz.
YILLAR |
FKB ALIM |
ALIM BEDELİ |
FKB ALIM |
SERBEST |
|
|
|
|
|
|
MİKTARI (KG) |
(BİN TL.) |
FİYATI |
PİYASA |
2010/11 |
366.634 |
1.659.343,51 |
4,55-4,85 |
3,60 - 4,00 |
2011/12 |
53,987 |
336.954,51 |
6,75-7,00 |
3,85 - 7,80 |
2012/13 |
60.243 |
298.281,52 |
4,75 - 5,00 |
3,90 - 5,20 |
2013/14 |
182,382 |
1.361.801,96 |
7,00-7,50 |
8,8 - 10,3 |
2014/15* |
608,383 |
9.247.108,88 |
14,9 |
16,35 - 17,50 |
Ziraat Mühendisleri Odası